Emoties: zoveel meer dan gevoelens
20/02/2025 om 00.00 uur
Emoties hebben, ten onrechte, een kwalijke reputatie. Als van iemand gezegd wordt dat hij of zij emotioneel is, dan is dat meteen ook een diskwalificatie van die persoon. Wat hij of zij dan nog zegt of doet, mag je niet serieus nemen. Emoties worden ook gezien als de bron van veel, met name interpersoonlijke ellende. Dat staat echter haaks op wat de wetenschap ons leert over emoties. Emoties blijken van essentieel belang om goed te functioneren. Of het nu gaat om overleving (angst en walging) of om sociaal en moreel functioneren (schuld, schaamte, spijt, dankbaarheid, ontroering, etc.), zonder onze emoties zouden wij nooit ons huidige niveau van beschaving bereikt hebben. Door de vergelijking te maken met lichamelijke gevoelens (honger, dorst, vermoeidheid, koude, etc.), die gedragingen (eten, drinken, rusten, ons warm maken, etc.) prioriteren die ervoor zorgen dat we lichamelijk goed (blijven) functioneren, maakt de spreker duidelijk dat op dezelfde manier emoties ons aanzetten tot gedragingen (vermijding, het goed maken, nederig zijn, huilen) die van groot belang zijn voor ons welbevinden en sociale en morele functioneren.
Ad Vingerhoets (1953) is emeritus hoogleraar Emoties en Welbevinden van Tilburg University, waar hij was verbonden aan het Departement Medische & Klinische Psychologie. Zijn expertise ligt op het gebied van stress en emoties, en kwaliteit van leven. Met nam zijn onderzoek naar vrijetijdsziekte, heimwee en nostalgie, maar vooral huilen trok veel (inter)nationale belangstelling van de geschreven pers en van radio en TV en, tegenwoordig, podcastmakers. Naast zijn vele publicaties in internationale vaktijdschriften, was hij medeauteur van het Gezondheidsraadrapport Stress en Gezondheid en schreef hij ook populaire boeken en artikelen over, onder andere, de liefde (De ondraaglijke lichtheid van de liefde), huilen (Tranen: Waarom mensen huilen) en, zeer recent, emoties (De emotionele mens). Hij hield een TEDx lezing, trad meerdere keren op voor de Universiteit van Nederland, en sprak en gaf workshops op vele congressen en (inter)nationale festivals, alsmede theatercolleges in verschillende theaters.